Yayına Giriş Tarihi: 17.05.2014 Güncellenme Zamanı: 21.05.2014 18:21:29 Yayınlayan Birim: GENEL MERKEZ
Manisa’ya bağlı Soma ilçesinde faaliyet yürüten
Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’ye ait maden ocağında 13 Mayıs 2014
tarihinde meydana gelen facia üzerine Kimya Mühendisleri Odası Merkez ve
Şubeleri düzeyinde bir heyet oluşturarak bölgeye intikal edilmiştir.
|
14 Mayıs 2014 tarihinde öğleden
sonra bölgeye intikal eden heyetimiz ilk önce facianın yaşandığı maden
ocağı alanına giderek incelemelerde bulunmuştur. Yapılan incelemeler
kapsamında, ocakta mahsur kalan işçilerin arandığı galeri girişine
gidilerek; arama çalışmasına katılan kurtarma ekibindeki kişilerden
olaya dair bilgiler almış, yaşamını yitiren onlarca işçinin madenden
çıkartılarak ambulanslara taşınmalarına tanıklık edilmiştir. Kurtarma
ekiplerinde çalışan kişilerden alınan bilgilere göre, ocak girişinden
itibaren yaklaşık 100 metre mesafeye kadar olan kısımda, özel ve kamu
kurumlarına bağlı arama-kurtarma ekiplerinin çalışmalarını
sürdürebildiği ancak kayıp veya yaşamını yitirmiş işçilerin bulunduğu
100 metreden sonraki bölgelerdeki aramaların diğer madencilik
işletmelerinde çalışan ve maden özel arama tekniği üzerine özel eğitim
almış sivil ekiplerce yapıldığı belirtilmiştir. Olay yerinde
incelemelerde bulunan TMMOB Maden Mühendisleri Odası temsilcileri, arama
kurtarma ekipleri ve maden işçileri ile değerlendirilmelerde
bulunulmuş, facianın meydana geliş şekli ve ocak yapısı hakkında
bilgiler alınmıştır. Basından edinilen üretim planı üzerinden facianın
oluş şekli ve nedenleri incelenmiştir.
Ekibimizin
15 Mayıs saat 14.00`e kadar alanda yapmış olduğu incelemeler ve
bilgiler sonucunda aşağıda belirtilen tespitlere ulaşmıştır:
- Ocaktaki yangının trafo ya da elektrik tesisatıyla ilgisi yoktur.
Aşağıdaki
üretim planında 1 numara ile işaretlediğimiz bölge ocak girişini, 2
numaralı bölge nefeslik olarak adlandırılan havalandırma girişini, 3
numara ile gösterdiğimiz bölge havalandırma fanının yaklaşık konumunu
göstermektedir.
- Edinilen bilgilere göre; üretim planında kırmızı ile işaretlediğimiz
noktada başlangıcı bulunan ve artık kullanılması durdurulduğu söylenen
ayağın içerisindeki içten yanma sebebiyle oluşan CO (karbonmonoksit)
gazının, ayağın galeri ile temasını kesen bariyerin yıkılması sonucu tüm
galeriye yayılması ve galeri içerisindeki sensörlerden CO oranının
yükseldiği tespit edilmesi üzerine içerideki oksijen miktarını artırmak
amacıyla havalandırma kapasitesinin artırılması sebebiyle içten yanma
alevli yanmaya dönüşmüştür.
-
Edinilen bilgilere göre; yeterince oksijenlenmeme sonucu yanma
reaksiyonunun bir ürünü olan CO gazının ölümcül etkisinden işçilerin
daha az etkilenmesi amacıyla yine aşağıdaki üretim planında yeşil ile
işaretlenen doğrultuda havalandırma yönü değiştirilmiştir. Bu sayede
oluşan CO dışarı tahliye edilmiş ve mor renkle işaretlenen bölümde
bulunan yaklaşık 90 işçinin sağ olarak dışarı çıkarılması sağlanmıştır.
-
Ancak CO zehirlenmelerinin önüne geçmek amacıyla yapılan havalandırma
çalışmaları yangının aşağıdaki şekilde siyah renkte işaretlenen bölüme
doğru hızlıca ilerlemesine neden olduğu söylenmiştir. Bundan dolayı
aşağıdaki şekilde beyaz ile işaretlenen bölgedeki işçilerin giriş-çıkış
yollarının kapandığı düşünülmektedir. Bu sebeple anılan bölgede bulunan
işçilerin tamamı yaşamını yitirmiştir. Bu bölgede mahsur kalan işçileri
arama çalışması saat 23.00 sularında tamamlanmıştır.
-
Yangının devam ettiği, aşağıda sarı ile işaretlenen bölgeye alevlerin
etkisi ve bariyerdeki göçük sebebiyle ulaşılamadığı bilgisi arama
kurtarma ekiplerinde çalışanlar tarafından verilmiştir. Bu sebeple yeni
bir bariyer yapılmasına ilişkin çalışmalar başlatılmıştır. Bu çalışma 15
Mayıs 2014 günü öğle saatlerine kadar tamamlanamamıştır.
-
Bariyer yapıldıktan sonra havalandırma yönü yeniden normal haline
çevrilmiş ve arama-kurtarma çalışmaları bir kez daha başlatılmıştır.
-
Arama-kurtarma çalışmalarının başlamasından çok kısa bir süre sonra bu
kez ocakta kullanılan su sisteminin tahliyesi için çalışan pompalara
elektrik verilememesi sebebiyle ocaktaki su seviyesinin yükselmeye
başlamasıyla birlikte (yaklaşık 30 cm), çalışmaların yeniden
durdurulduğu öğrenilmiştir. Bu durum bölgede çalışma yürüten uzmanlar
tarafından, artık yaşıyor olma olasılığı çok düşük olan işçilerin cansız
bedenlerinin su altında kalmış olduğu şeklinde yorumlanmıştır.
TESPİT EDİLMESİNE İHTİYAÇ DUYULAN HUSUSLAR:
1) Kömür
yanmasına bağlı olarak başlayan yangının ortaya çıkmasına, işverenin
kapalı olan maden galerisinden kömür çıkartması nedeniyle olmuş
olabileceği ihtimalinin ivedi olarak tespit edilmesi gerekir. Şirketin
çıkardığı kömürün devlet tarafından alım garantisinin olduğu yönündeki
açıklamalar, daha fazla kömür çıkartmaya yönelik bir şirket politikasını
tetiklemiştir. Bu durumun sonucunda yangının başlama ihtimali olarak,
TKİ tarafından işlenmiş eski galerilere şirket tarafından girilerek bu
alandan kömür çıkartılıp çıkartılmadığı hususunun tespit edilmesi
gerekir. Çünkü eski galerilerde kömür yanması devam etmekte olduğundan,
yangın söndürülmeden ve gerekli izinler alınmadan bu alanlara girilmesi
söz konusu olamaz. İzinsiz ve kontrolsüz bir biçimde bu ocaklara
girilmesine bağlı olarak kapalı galeri sistemlerinin çökmesi sonucunda
yanan kömürün meydana getirdiği karbonmonoksitin kısa sürede madenin
bütününe yayılmasına yol açan bir durumun söz konusu olup olmadığının
tespit ettirilmesi gerekir.
Bu
tespitin TMMOB içerisindeki ilgili odalar tarafından gerçekleştirilmesi
mümkün olabilecektir. Ancak 15 Mayıs 2014 günü, yangının söndürülemediği
gerekçesiyle madenin yangın çıkan kısmına su basılarak yangının
söndürülebileceğine ilişkin basına yansıyan şirket yaklaşımı, delillerin
ortadan kaldırılması sonucunu da beraberinde getirecektir.
Maden
sahasında ortaya çıkan yangının elektrik trafosu kaynaklı olduğu
öncelikle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı tarafından dillendirilmiştir.
Bu bilginin doğru olmadığı şirket tarafından yapılan basın
açıklamasıyla ortaya çıkmış ve kesinleşmiştir. Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı ise işverenin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
aldığını, idarenin de denetimleri yaptığını ifade etmişancak yangının
ortaya çıkış sebebine değinmemiştir. Bu açıklamalar ışığında Soma Kömür
İşletmeleri A.Ş. tarafından işletilen alanda yukarıda tespitini talep
ettiğimiz hususun aydınlatılması gerekmektedir.
2) Maden
sahasında bulunan imalathane niteliğinde olmayan kapalı galerilere
müdahale yapıldıysa, bu alanlara yapılan müdahalenin işveren tarafından
işyeri açma ve çalışma ruhsatına tabi olup olmadığının izah edilmesi
gerekir. İşveren, TKİ tarafından maden ruhsatlı alanda işyeri açma ve
çalışma ruhsatı alarak yürüttüğü faaliyeti kapsamında, çalışma
ruhsatında belirli olan alandan daha fazla bir alanda çalışma yürütmüş
müdür? Bu konunun hem mahkemeler hem savcılık hem de yasama organı
düzeyinde araştırılması, bu konuda bağımsız araştırma raporları
oluşturulması gerekir.
3) TKİ
ruhsatlı bir alanda, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alarak faaliyet
yürüten şirketin "kömür yanması" nedeniyle ortaya çıktığını kabul ettiği
yangının, kapalı galeri sistemlerinden başlayıp; madenin tümüne yayılıp
yayılmadığı, maden sahasında aşırı üretimi tetikleyen sebeplerin ortaya
konulması, önümüzdeki günlerde TMMOB öncülüğünde yayınlayacağımız
Teknik Rapor için önemli olacaktır.
4) Bu
noktada, kazanın ortaya çıkmasına yol açan süreçle ilgili idarenin
elindeki tüm denetim raporlarının, şirketin elinde bulunan işyeriyle
ilgili tüm kayıtların kamuoyuyla paylaşılması yaşanılan acının
sorumluluk ve kamuoyu denetimiyle telafi edilmesine yol açacak ilk
adımlardan birisi olacaktır.
Basına ve Kamuoyuna saygıyla duyurulur. 17.05.2014
Kimya Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu
http://www.kmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=1642&tipi=0&sube=0
Yönetim Kurulu
http://www.kmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=1642&tipi=0&sube=0
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder